,

So, what could a textbook possibly teach you if it was created by a Russian professor who did not speak actually English? (Тэгэхлээр, хэрвээ үнэн хэрэгтээ Инг хэлээр ярьдаггүй Оросын профессорын зохиосон сурах бичиг та нарт юу сургаж чадах асан?) I could not answer that question easily at the time. (Тэгэхэд би энэ асуултанд амархан хариулж чадахгүй байсан.) But, being frustrated as a student, I started to write my own course of English, the one that I would use for teaching my future students how to speak fluent and authentic English. (Гэвч, итгэл алдарсан оюутан байхдаа би хэтдээ оюутнуудадаа хэрхин түгдэрч торолгүйгээр ус цас шиг ярих унаган Инг хэл заахад хэрэглэх өөрийн сурах бичгээ бичиж эхэлсэн.) I was aware that it would be possible, providing the two prerequisite conditions: first, I myself had to speak flawlessly, just like the typical speaker does – and to know the grammar even far better – and second, I had to focus on each area of the language that my students would be learning, whether it was the vocabulary, the grammar, the spelling, or the pronunciation. (Хоёр гол угтуул нөхцөлийг хангасан байж гэмээнэ ийм боломж гарах юм байна гэдгийг би ухаарч мэдэж авсан л даа: Эхнийх нь болохоор, би өөрөө унаган Инг хэлээр яригч дундач хүнээс дутхааргүйгээр дуржигануулж өгөхөөс гадна хэлнийзүйг тэднээс арай илүү сайн мэдэж байх ёстой юм байна гэдэг нэг нөхцөл. Удаахи нь болохоор, оюутнууды минь хэтдээ үзэх тэр хэлний бүх л тал болох үгийн баялаг, хэлнийзүй, зөвбичихүй эсвээс үгийн дуун аялбарт анхаарлаа төвлөрүүлэх ёстой юм байна гэдэг нөгөө нөгцөл.) The course had to be fascinating; to have a certain energy and momentum to it, and, first and foremost, there had to be a highy effective textbook that would offer the students all of the main tools for successful learning on their own time, lest they fully depend on the teacher. (Күүрс маань сонирхол татаж баясал төрүүлэм байх ёстой байсан, түүнд тодорхой эрч хүч, түлхэц хөгжиц байх хэрэгтэй бөгөөд эн тэргүүнд энэ бол багшаас огт хамааралгүйгээр оюутнуудад өөрсдөө бие даан амжилттайгаар үзэн сурахад нь бүхий л боломж бололцоо арга хэрэгсэлийг тэдэнд олгохуйц нэн их өгөөжтэй сурах бичиг байх ёстой байсан.) The teacher`s primary responsibility in the classroom is to provide the students with continual speech practice. (Ангид багшийн хүлээх гол үүрэг хариуцлага бол аль болох ихээр ярианы дадлагад оюутнуудыг сургах явдал байлаа.) It is the student who has to learn the vocabulary and grammar on his own time, by rote, from the lists and examples printed in the book and recorded on CDs, which ultimately saves him both time and money, because he or she does not have to spend so many hours of classroom time just having these words and examples read to him by the teacher. (Номд хэвлэсэн байгаа текст, жишээнүүд хийгээд CD-д бичигдсэн дуддлага энэ тэрийг оюутан өөрөө бие даан таван хуруу шигээ мэдэж байх ёстой бөгөөд энэ нь эцсийн эцэст явж явж тэдний мөнгө цагийг хэмнэх бөлгөө. Яагаад гэвэл, тэдгээр үгэс хийгээд жишээнүүдийг ангид багшаар уншуулж хамаг цагаа барж байх хэрэг юун.)

Боловролын яамны энэ нэг эргүүтсэн амьтаныг яая даа байз. Сургуулийн хүүхдүүд хичээл хийхийн оронд одоо шатар тавиад сууж байх юм гэнэ. Шатар бол ухаан суулгадаг ч эд биш. Ухаан задлах ухааны юм ярьж байна аа. Ленин бол эднүүдээс арай дээр ухаантай хүн байсан байх. Шатар тавиад байнга хожигддог хүн байсан гэж байгаа. Тэгэхээр ухаан тэлэхгүй. Улсын Их Хурлын гишүүд л тоглож байвал харин тэдэнд их таарна. Яаж ялаас мултрах вэ гэдгээ эндээс сурдаг байгаа юм. Их л муу санаатай хүн шатар сайн тоглодог золиг шүү дээ. Яагаад гэвэл, ноёнтон өөрөө л амьд үлдэж л байвал тэр бод хөрөнгө, бэрс нохой, хүүхэд шуухад бүгд сөнөж байсан ч хамаагүй. Ганцаараа ноён нь амьд гарах хэрэгтэй. Манай ноёдод ялаас мултрахад нь мөн ч их хэрэг болно доо. Тэр бол ухаан суулгаж байгаа хэрэг биш, муу санаа, хар амиа бодох арга зааж өгч байгаа хэрэг. Энэ эргүү-д Кембриджийн лам нар нь зааж өгөө биз. Энэ ёроороо бол удахгүй покер бил үү, их хурлын гишүүд гэж нэг юмнууд тоглодог юмыг сургуульд заах нь л дээ. IQ гээд л баахан юм болоо биз дээ. Ухаантай болгох гэж байгаа юм бол эх хэлэнд нь сурга л даа. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Бичигийг нь заагаад өг л дөө. Ламбаа нь Архангайн Эрүүл мэндийн газрын сайд, энэ нэг юм Булганы боловсролын газрын сайд юм шиг байна. Хамаг хөрөнгө аймаг руугаа зөөгөөд, сонгуульд бэлдэж хичнээн ч юм барьж байна, бүү мэд.

“Okay,” I said with a grin, realizing that she did not know the definition either. (Энэ авгай тэр тодорхойлолтыг бас мэддэггүй юм байна гэдгийг мэдэж авангаа би дотроо хөх инээд хүрэнгээ “Заа, заа” гэж хэлж билээ.) If she had known, she would have proudly told the entire class. (Хэрэв зээ тэр бээр мэдэж байсан сан бол анги дүүрэн бардамнахан онгироотож хэлж өгөх байсан сан.) We knew that when she did not know something, she would never admit it but instead tell us to look it up. (Тэр авгай ямар нэгэн юм мэдэхгүй болохоороо л биднийг тайлбарт толибичиг рүү илгээдэг бөгөөд мэдэхгүйгээ хүлээнэ гэж нэг байдаггүйг нь бид аль хэдийнээ мэдэх бөлгөө.)

After finally locating “intelligence quotient” in the dictionary, I read the definition out loud. (Арайхийж нэг юм “Сэтгэхүй боловсроогүйн чанар” гэдгийг толиос олж аваад, өндөр дуугаар уг тодорхойлолтыг би уншлаа.) Quoting directly, I read, ”Noun (1916): A number used to express the apparent relative intelligence of a person determined by dividing his mental age as reported on a standardized test by his chronological age and multiplying by 100.” (Тэнд бичсэн зүйлийг уншвал: “Нэръүг (1916): хүний илэрхий харьцангуй сэтгэхүйн боловсролыг илэрхийлэхийн тулд стандарт тестээр тогтоосон хүний оюун сэтгэхүйн насыг тэр хүний насалсан насанд нь хуваагаад гарсныг нь 100-аар үржүүлэн тодорхойлсон тоо.”) When I finished reading the definition, I looked up and said, (Уг тодорхойлолтыг уншиж дуусаад номоос нүдээ шилжрээн)

”I still don`t understand what IQ means.” (“IQ гэж юу гэсэн үг юм бэ гэдгийг би тэртэй тэргүй ойлгохгүй юм байна. ”) гэж хэллээ.