,

I myself was a student then and I badly needed such a course in the first place. (Тэхэд би өөрөө оюутан байсан болохоор надад юун түрүүнд тийм күүрс хэрэгтэй байсан.) From my own experience, I know that it is possible to learn English without a tutor, on condition that you have the best self-teaching course and there are some native speakers of English either in your office or where you live. (Би өөрийнхөө хувийн туршлагаас хуваалцахад, хамгийн сайн өөрөө-сурах бичигтэй байгаад ажил албанд чинь эсвээс амьдран суугаа газарт чинь унаган Инг хэлтэй хүмүүс байгаа нөгцөлд Инг хэлийг багшгүйгээр сурч болох юммбайна гэдгийг би мэдэж байгаа юм.) They will never teach you English, because, having no command of Russian, they are unable to explain to you thousand of the intricate differences between their language and yours, differences that are very drastic in every main aspect of the two languages. (Тэд хэзээ ч та нарт Инг хэл заан сургаж чадахгүй, учир юун хэмээвээс, тэд Орос хэл эзэмшээгүй болохоороо хоёр хэлний хоорондахи түм буман адармаатай ялгаа зөрөөг хийгээд хэлнийзүй, үгсийн сан болон хэл ярианы найруулга мэтийн хэлний үндсээрээ ялгаатай гол гол талуудыг тайлбарлаж дөнгөхгүй.) All they can do is speak English. (Тэдний хийж чаддаг юм нь бол уртаашаа л Инг хэлээр ярих л байгаа юм.) And that`s what you need for your speech practice like the air you breathe. (Чухамдаа энэ нь л та бидэнд ярианы дадал олж авахад ус агаар шиг хэрэгтэй зүйл ажээ.) And once you reach intermediate-level English, have a vocabulary of several thousand words, and an understanding of the grammatical rules, then interaction with native speakers of English can be extremely useful. (Тэгээд нэгэн цагт та нар Инг хэлний мэдлэгээр дунд-түвшин хавьцаад очих хирд үгийн нөөц баялаг тань мянга мянган үгэнд хүрч, хэлнийзүйн үндсэн талуудыг ойлгодог болоод ирэхэд унаган хэлтэй хүнтэй харилцах нь тун ч ашигтай байх болно.) And that`s precisely what was happening for me at the job I had: I was learning the vocabulary and grammar by myself and writing my own course alongside, and as for speech habits, I was getting plenty of practice while working as an interpreter. (Чухамхүү яг л ийм явдал миний эрхилж байсан ажил төрөлд тохиолдсон хэрэг:Би хэлнийзүй болон үгийн санг бие даан үзэж бөгөөд зэрэгцээгээр нь өөрийнхөө сурах бичгийг бичиж байлаа. Хэл ярианы дадлагын хувьд бол хэлмэрчээр ажиллаж байхдаа овоо болж авсан даа.) This explains why the main emphasis in the course I now teach is on your own learning and speech practice. (Энэ нь чухамдаа юуг хэлээд байна вэ гэвэл, одооны зааж байгаа күүрстээ би юу юунаас урьдаар та нарыг биеэ даан сурч, ярианы дадлаганд гол анхаарлаа хандуул хэмээн онцлоод байгаагийн учир энэ бөлгөө.)

Thank you very much for reading my story – I hope you enjoy learning English as much as I enjoy teaching it. Bye-bye and take care! = Миний өгүүллэгийг уншсанд тун ч их гялайлаа. Инг хэл заахад амсдаг цэнгэлийг минь та бүгд Инг хэл сурахдаа амсах бизээ хэмээн найдан горилном. Дараа баяртай уулзамз, та бүгдэд амжилт ололтыг хүсмү би!

Энэхүү Орос залуугийн бичсэнээс та бүгдэд хэрэг болох юм байж магад хэмээн цаг заваа барлаа.

Frustrated, the teacher raised her voice and said, “You don`t understand because you don`t want to understand. If you don`t understand it, then you need to do your own research.” ”But you`re the one who said it was important,” I shot back. “If you think it`s important, at least you can tell us what it means and why it`s important.” (Цөхрөнгөө барсан багш маань дуугаа өндөрсгөн байж хэлсэн нь: “Чиний ойлгохгүй байгаа нь чи ойлгохыг хүсэхгүйд байгаа юм. Хэрвээ чи ойлгож ухаарахгүй байгаа бол өөрийнхөө судалгаа шинжилгээг хийх хэрэгтэй болно доо.” “Харин та өөрөө л үүнийг чухал юм хэмээгээ биз дээ, гээд л би хариу цохилт өглөө шүү.”) “Хэрвээ та үүнийг ёухал юм хэмээн бодож байгаа юм бол ядахдаа доор хаяхад, яагаад энэ нь чухал юм бэ, юу гэсэн үг вэ гэдгийг бидэнд хэлээд өгдөг байгаа даа.”

At that point Andy the Ant stood up and said, “I`ll explain it to the class.” He climbed out from behind his wooden desk and walked to the chalkboard at the front of the room.He then wrote on the board: (Яг энэ үед Шоргоолж Энди босоод хэлсэн нь: “Би ангийнхандаа тайлбарлаж өгөмз.” Тэр бээр модон ширээнийхээ араас босоод өмнөхи хананд буй шохойгоор бичдэг самбар луу очоод улмаар самбар дээр бичсэн нь:)

18 (mental age) x 100

------------------------------ = 180 IQ

10 (chronological age)

18 (сэтгэхүйн нас) x 100

------------------------------ = 180 IQ

10 (биеийн нас)

“So people say I am a genius because I am ten years of age but have test scories of a person who is eighteen years old.” (“Яагаад хүмүүс намайг суут гэдэг вэ гэвэл биеийн нас минь аравхан мөртлөө тестийн оноо маань арваннаймтай хүнийх шиг байгаа юм.”)

I`ll be looking forward to seeng you all in the coming 2012

,

So, what could a textbook possibly teach you if it was created by a Russian professor who did not speak actually English? (Тэгэхлээр, хэрвээ үнэн хэрэгтээ Инг хэлээр ярьдаггүй Оросын профессорын зохиосон сурах бичиг та нарт юу сургаж чадах асан?) I could not answer that question easily at the time. (Тэгэхэд би энэ асуултанд амархан хариулж чадахгүй байсан.) But, being frustrated as a student, I started to write my own course of English, the one that I would use for teaching my future students how to speak fluent and authentic English. (Гэвч, итгэл алдарсан оюутан байхдаа би хэтдээ оюутнуудадаа хэрхин түгдэрч торолгүйгээр ус цас шиг ярих унаган Инг хэл заахад хэрэглэх өөрийн сурах бичгээ бичиж эхэлсэн.) I was aware that it would be possible, providing the two prerequisite conditions: first, I myself had to speak flawlessly, just like the typical speaker does – and to know the grammar even far better – and second, I had to focus on each area of the language that my students would be learning, whether it was the vocabulary, the grammar, the spelling, or the pronunciation. (Хоёр гол угтуул нөхцөлийг хангасан байж гэмээнэ ийм боломж гарах юм байна гэдгийг би ухаарч мэдэж авсан л даа: Эхнийх нь болохоор, би өөрөө унаган Инг хэлээр яригч дундач хүнээс дутхааргүйгээр дуржигануулж өгөхөөс гадна хэлнийзүйг тэднээс арай илүү сайн мэдэж байх ёстой юм байна гэдэг нэг нөхцөл. Удаахи нь болохоор, оюутнууды минь хэтдээ үзэх тэр хэлний бүх л тал болох үгийн баялаг, хэлнийзүй, зөвбичихүй эсвээс үгийн дуун аялбарт анхаарлаа төвлөрүүлэх ёстой юм байна гэдэг нөгөө нөгцөл.) The course had to be fascinating; to have a certain energy and momentum to it, and, first and foremost, there had to be a highy effective textbook that would offer the students all of the main tools for successful learning on their own time, lest they fully depend on the teacher. (Күүрс маань сонирхол татаж баясал төрүүлэм байх ёстой байсан, түүнд тодорхой эрч хүч, түлхэц хөгжиц байх хэрэгтэй бөгөөд эн тэргүүнд энэ бол багшаас огт хамааралгүйгээр оюутнуудад өөрсдөө бие даан амжилттайгаар үзэн сурахад нь бүхий л боломж бололцоо арга хэрэгсэлийг тэдэнд олгохуйц нэн их өгөөжтэй сурах бичиг байх ёстой байсан.) The teacher`s primary responsibility in the classroom is to provide the students with continual speech practice. (Ангид багшийн хүлээх гол үүрэг хариуцлага бол аль болох ихээр ярианы дадлагад оюутнуудыг сургах явдал байлаа.) It is the student who has to learn the vocabulary and grammar on his own time, by rote, from the lists and examples printed in the book and recorded on CDs, which ultimately saves him both time and money, because he or she does not have to spend so many hours of classroom time just having these words and examples read to him by the teacher. (Номд хэвлэсэн байгаа текст, жишээнүүд хийгээд CD-д бичигдсэн дуддлага энэ тэрийг оюутан өөрөө бие даан таван хуруу шигээ мэдэж байх ёстой бөгөөд энэ нь эцсийн эцэст явж явж тэдний мөнгө цагийг хэмнэх бөлгөө. Яагаад гэвэл, тэдгээр үгэс хийгээд жишээнүүдийг ангид багшаар уншуулж хамаг цагаа барж байх хэрэг юун.)

Боловролын яамны энэ нэг эргүүтсэн амьтаныг яая даа байз. Сургуулийн хүүхдүүд хичээл хийхийн оронд одоо шатар тавиад сууж байх юм гэнэ. Шатар бол ухаан суулгадаг ч эд биш. Ухаан задлах ухааны юм ярьж байна аа. Ленин бол эднүүдээс арай дээр ухаантай хүн байсан байх. Шатар тавиад байнга хожигддог хүн байсан гэж байгаа. Тэгэхээр ухаан тэлэхгүй. Улсын Их Хурлын гишүүд л тоглож байвал харин тэдэнд их таарна. Яаж ялаас мултрах вэ гэдгээ эндээс сурдаг байгаа юм. Их л муу санаатай хүн шатар сайн тоглодог золиг шүү дээ. Яагаад гэвэл, ноёнтон өөрөө л амьд үлдэж л байвал тэр бод хөрөнгө, бэрс нохой, хүүхэд шуухад бүгд сөнөж байсан ч хамаагүй. Ганцаараа ноён нь амьд гарах хэрэгтэй. Манай ноёдод ялаас мултрахад нь мөн ч их хэрэг болно доо. Тэр бол ухаан суулгаж байгаа хэрэг биш, муу санаа, хар амиа бодох арга зааж өгч байгаа хэрэг. Энэ эргүү-д Кембриджийн лам нар нь зааж өгөө биз. Энэ ёроороо бол удахгүй покер бил үү, их хурлын гишүүд гэж нэг юмнууд тоглодог юмыг сургуульд заах нь л дээ. IQ гээд л баахан юм болоо биз дээ. Ухаантай болгох гэж байгаа юм бол эх хэлэнд нь сурга л даа. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Бичигийг нь заагаад өг л дөө. Ламбаа нь Архангайн Эрүүл мэндийн газрын сайд, энэ нэг юм Булганы боловсролын газрын сайд юм шиг байна. Хамаг хөрөнгө аймаг руугаа зөөгөөд, сонгуульд бэлдэж хичнээн ч юм барьж байна, бүү мэд.

“Okay,” I said with a grin, realizing that she did not know the definition either. (Энэ авгай тэр тодорхойлолтыг бас мэддэггүй юм байна гэдгийг мэдэж авангаа би дотроо хөх инээд хүрэнгээ “Заа, заа” гэж хэлж билээ.) If she had known, she would have proudly told the entire class. (Хэрэв зээ тэр бээр мэдэж байсан сан бол анги дүүрэн бардамнахан онгироотож хэлж өгөх байсан сан.) We knew that when she did not know something, she would never admit it but instead tell us to look it up. (Тэр авгай ямар нэгэн юм мэдэхгүй болохоороо л биднийг тайлбарт толибичиг рүү илгээдэг бөгөөд мэдэхгүйгээ хүлээнэ гэж нэг байдаггүйг нь бид аль хэдийнээ мэдэх бөлгөө.)

After finally locating “intelligence quotient” in the dictionary, I read the definition out loud. (Арайхийж нэг юм “Сэтгэхүй боловсроогүйн чанар” гэдгийг толиос олж аваад, өндөр дуугаар уг тодорхойлолтыг би уншлаа.) Quoting directly, I read, ”Noun (1916): A number used to express the apparent relative intelligence of a person determined by dividing his mental age as reported on a standardized test by his chronological age and multiplying by 100.” (Тэнд бичсэн зүйлийг уншвал: “Нэръүг (1916): хүний илэрхий харьцангуй сэтгэхүйн боловсролыг илэрхийлэхийн тулд стандарт тестээр тогтоосон хүний оюун сэтгэхүйн насыг тэр хүний насалсан насанд нь хуваагаад гарсныг нь 100-аар үржүүлэн тодорхойлсон тоо.”) When I finished reading the definition, I looked up and said, (Уг тодорхойлолтыг уншиж дуусаад номоос нүдээ шилжрээн)

”I still don`t understand what IQ means.” (“IQ гэж юу гэсэн үг юм бэ гэдгийг би тэртэй тэргүй ойлгохгүй юм байна. ”) гэж хэллээ.

,

I soon became conscious that my coolege teachers did not really speak English, and neither did the higher-level professors. (Манай дээд сургуулийн багш нар Инг хэлээр үнэхээр ярьдаггүйг, мөн түүнчилэн өндөр зиндааны профессор гуншинтанууд ч адилдаа адил, годилдоо годилыг тун удалгүй би анзаарч мэдэж билээ. ) All they could do was learn from textbooks and then teach us, the students, with these textbooks they held right in front of themselves. (Тэднүүдийн уртаашаа хийж чаддаг ганц юм нь юу байсан бэ гэвэл, сурах бичгээ урьдаар үзэж үзчихээд ирж дараа нь өмнөө өнөө сурах бичгээ тавьж байгаад биднийг сургаж гарна даа.) But if you were to take away these books, they would be utterly speechless. (Харин тэдгээр сурах бичгий нь хураагаад авчих юм бол тэд “гого = хэлгүй” амьтан шиг (“загас шиг”) чив чимээгүй болох асан даа.) The fact was that I had kept learning this wrong version of English all through college. (Тийм болохоор Инг хэлийг би дээд сургуульд Инг хэлний буруу хувилбараар үзэж байсан хэрэг.) At the time, I found a part-time interpreting job at the former Soviet Peace Committee (the SPC for short). (Тэр үед би Зөвлөлтийн Энх Тайваны Хороонд (хураавал, ЗЭХ) орон тооны бус хэлмэрчийн ажилд орж билээ.) It was there that I finally had a chance to constantly compare the two ways of speaking: the correct one at the SPC and the improper one in the college. (Явж явж эцэстээ,надад ЗЭХ-нд байхдаа яаж зөв ярьдгийг, сургуульдаа очоод яаж буруу ярьдгийг байнга харьцуулах боломж надад олдсон хэрэг.) It felt embarrassing to be often misunderstood in either place as I alternately practiced the wrong and the right ways of diction. (Энэ хоёр газрын аль алинд нь чамайг хүмүүс байнга буруу ойлгоод байвал ямар сайн байх билээ дээ. Би зөв бруу ярихын аль аль дадлыг өгөө аваатай хэрэглэж байсан.) My teachers were confused with the language I picked at the committee. (Хорооноос сургуульдаа ирээд Инг хэлээр ярихад багш нар минь ичингүйрэн сандардаг байж билээ.) But that`s where I was really getting the correct sense of what constitutes formal and informal English – as well as the idioms and grammar that is used by native speakers. (Харин би хороонд очихдоо л тэнд чухамхүү албаны зөв болон хар ярианы хэлийг соносож, унаган хэлтэй хүмүүс яаж хэлнийзүйг болон өвөрмөц хэллэгийг хэрэглэдэгийг мэдэж авдаг байлаа. ) And at my job, the native speakers with whom I would speak were baffled at the expressions that I was taught in the college by Russian teachers through their professors` tutorial materials. (Манай дээд сургуулийн профессоруудын зохиосон сурах бичгээр орос багш нараар заалгасан зүйлээ хэрэглээд намайг ярихад унаган Инг хэлтэй тэднүүд харин ч нэг алмайран гайхдаг сан.)

“Багшигүйгээр Англи хэл сурцгаая” гэнэ үү нэг цэнхэр номыг нэг авгай мөн ч “рекламдаж” байна аа. Юуны чинь “багш”-гүйгээр сурахтай манатай, “багш” заагаад байхад сурдаггүй амьтад мөн хөөрхийеэ. Хайран мөнгө. Монголчууд ч загас болжээ. Дуртай новш нь “англи хэл” гэсэн дэгээ шидэхэд л очоод үмхээд авах юм. Энэ бол “УХААН” барагдаж, учраа олохоо байсны гэрч ажээ. Наад зах нь хоёр гурван жил өдөр шөнөгүй сууж байж нэг жаахан дөхөө сууна уу гэхээс дэгээ үмхээд мөн ч сурч харагдана даа.

Далай ламыг дагаж нэг хэсэг нь хуйлраад л, Даваанямыг дагаж нөгөө хэсэг нь хамаг юмаа шатаагаад л мөн хөөрхий байна аа. Хунтайж гэнэ үү. Өөртөө нэг гуншин өгчихөөд л өч төчнөөн юм шатааж хиншүү тавиад л, хэдэн эргүү юманд мөнгө өгч, хөлсний телевизиэр худлаа яриулаад л нэг баллаж байна аа. Далай ламтан нь сүрхий юм бол Түвэдээ аврах нь яагаав, Давааням нь лут юм бол Монголыг аврах нь яагаав. Цөвийн цагийн цөөврүүд ээ гэж.

The teacher sputtened a little and replied, “IQ means intelligence quotient.” She then gave me one of these glaring looks that said silently. “Now do you know what IQ means?” = Багш маань нилээд шазрууханаар “IQ гэдэг чинь сэтгэхүй боловсроогүйн чанар гэсэн үг.” гээд л хариу тургилдаг юм байна. Үүнийхээ дараагаар тэр бээр заналтайхан харцаар ширвэс татаад “Чи муу IQ гэж юу гэсэн үгийг мэдэв авав уу?” гэсэн янзтайгаар чимээгүйхэн хялалзалтаараа шан хүртээх нь тэр.

The problem was, I still had no idea what IQ meant, so I raised my hand again. The taecher did her best to ignore me, but finally she turned and said in a long-drawn-out tone, “Yes. What is your question this time?” = Асуудал нь юундаа байсан юм бэ гэвэл би урьдын адилаар IQ гэж юу юм бэ гэдгийг ер ойлгоогүй учраас ахиад л гараа өргөлөө. Багш эмэгтэй маань хир чинээгээрээ л намайг ер тоомсорлох ёозгүй байснаа сая нэг юм над руу нэг эргэн хандаж үгээ зөөж зуунгадахуунаар: “За. Чи одоо бас юугаа асуух гээ вэ?” гэдэг байна.

“Well, you said IQ stood for intelligence quotient, but what does that mean?” = “Та сая IQ гэдэг бол сэтгэхүй хөгжөөгүйн чанар гэж хэллээ л дээ, гэвч тэр чинь юу гэсэн үг вэ?”

Again she sputtered a little with impatience. “I told you that if you did not know the definition of something, you should look it up. Now get the dictionary and look it up for yourself.” = Тэр бээр дахиад л хорсолтой нь аргагүйгээр “Би та нарт, хэрвээ ямар нэгэн юмны тодорхойлолтыг мэдэхгүй байгаа бол тайлбарт толиос харж байх хэрэгтэй гэж хэлдэг байсан даа. Одоохон толибичиг аваад түүнийгээ өөрөө хайж ол” хэмээн тургилдаг гэж байгаа.

Их хурлын энэ нэг хэдэн хулгайчийг яая даа байз. Нэг тэрбум төгрөг илээр халаасалдаг байснаа одоо ирэх онд гурав дахин нэмээд гурван тэр бум болгожээ. Бидний цалин тэтгэвэрийг гурав дахин биш өөрсдийнхийгээ гурав дахин нэмэх гэсний нь бид эргүүтээд өөрснийхийг гээд мульгидуулжээ. Үүнийг хятад-ойрадын молиго мулига гэдэг байна.

Scutnabb-Kangas (2000) considers that English is a killer of other languages. = Скатнабб-Кэнгас гэдэг хүн Инг хэл бол бусад хэлний яргачин мөн гэж үзэж байна.