.

“Родиться монголом слишком мало, им надо быть, им надо стать.” = Монгол хүн болж төрөх нь хэтэрхий (даанч, дэндүү, нэн, аргагүй, даанчиг, дэндүүчиг) багадах (жоолдох, гологдох, нэг өөр хэрэг) хэрэг, монгол хүн байх хэрэгтэй, монгол хүн болбол зохино.”

“Сытое брюхо на ученье глухо.” = “Цатгалан ходоод эрдэмд дүлий (таг).”

Инг хэлний ханиад тахлыг эмчилэх “күүрс” нэртэй олон олон эмнэлгэ ажиллаж, монголчуудын хэдэн төгрөгий нь сааж, насы нь охорлож байна. Тэд бол Инг хэлний эзэнгүй зах зээлийг ашиглаж, богино богино хугацаатай түргэн түүхий “күүрс”-үүдийг энд тэндгүй зохион байгуулна. Болоогүй ээ, тэнд бас гадаадын траншея-гийн ганц хоёр багштай байна. Түүнийгээ гадаад багштай (эмчтэй) “күүрс” гэж зарлана. Дориухан “күүрс”-т нэг удаа хэвтээд нэг суурь шүү юмтай болоод авах ёстой. Хэлийг биеэ дааж л үзнэ үү гэхээс насаараа “күүрс”-тээд ч төсөөлөхгүй байх аа даа. Хэн Инг хэл сурах гэж байгаа юм бэ? Та өөрөө шүү дээ. Иймд Та өөрөө л оролдож байж сурна. Хүн Таныг сургахгүй шүү дээ. Гол гогцоо нь энд байгаа юм. Мянга “күүрс”-тээд, түм “дамжаа”-даад сурахгүй байх аа даа. Үүнийг Та өөрөө биеэрээ туулсан байх ёстой.. Та харь хэл сурахгүй байгаагийн гол нууц нь Та өөрөө уг хэлийг хүн шиг оролдон үздэггүйд байгаа юм. “Дургүй ламд дарж байж сахил хүртээнэ.” гэдгийн үлгэртэй адил буюу. Дээрээс нь нэмээд эх хэлээ мэддэггүй нь бүр “муухай дээрээ улцан” гэдгийн баталгаа болж байна. Нэг ёсондоо “All in the wrong. = Цөм замаа алджээ.” гэдэг л болсон байна.

“АЯГҮЙ гоё бүжиглэж байна. ӨШӨӨ сайн хийгээрэй.”, “АЙМААР сайхан байлаа. АЙМААР их баярласан шүү.” Монголоороо ингэж ярьж буй амьтад чинь Инг хэлээр ярих гэж харин ч нэг гутааж өгнө биз дээ.

Present Perfect = Төгссөн явцтай үйлдлийн одоо цагийн хэлбэр.

Үйлдэл маань ТӨГССӨН гэж байгаа, тэгээд ОДОО цагийн хэлбэр гэж байх юм. Энэ хоёр яавч авцалдахгүй юм шиг байна гэж ТА бодож болох юм. Энэ ч зүйн хэрэг. Тэгэлгүй яахав, аргагүй шүү дээ. Сургууль соёлд ийм юм ямар үзэх биш. Тийм үсгийн дараа ийм үсэг бичнэ гэж үсгийн дүрэмд гаршсан багшийн аргад идээшсэн шавийн буруу гэж юу байхав. Засаг төр алдаа мадгаа тэнгэр хангай руу чихдэг шиг, багш руу бас бурууг 100 хувь наалдуулах нь шудрага ёсонд нийцэхгүй. Шавь Та өөрөө бас энэ бурууг хуваалцах ёстой. Хайран 12 жил, хайранчиг залуу нас минь. Сурах бичиг гэдэг бол муу багшийн хоргодох нуувч юм. Төдийн төдийг гэртээ хийгээд ир гэж суухад амар. Бие амар сайхан ажил. Гэрийн даалгавар гэж нэг хог бий. Өөр арга байдаггүй юм байх даа. Хүүхдийн махыг хэрэггүй юманд идүүлчих юм. Та нар дээд сургууль төгсөөд дөрвөн аргын тооноос хаа давсан юм бэ. Хэрэглэх хүмүүст нь тэр тооны ухааныг гаргууд зааж өгөх хэрэгтэй. Нийт хавтгайруулах нь онцгүй, гайтай яршигтай зүйл биз ээ. Сонгон сурч, хирээрээ эрдэм амсах нь хүн хүний дур байх ёстой. Тэгэхгүй, цөмий нь цагаан сарын тавгийн идээ шиг нэг хэвээр шахаад гаргачихаар ямар хэрэг байх вэ. Хүн болгон өөр шүү дээ. Болдогсон бол нэг ангид нэг л хүүхэд байх ёстой. Таарсан хичээлий нь зааж өгөх хэрэгтэй.

Үүсэх арга нь: HAVE + V₃

Үзүүлэх санаа нь: үйлдэл маань төгссөн боловч, үр дүн нь одоотой холбоотой байна.

HAVE гэдэг нь Инг хэлний 3 чухал үйлъүгийн нэг нь юм. Хамгийн өргөн хэрэгцээтэй чухал эд юм. “Баас хатавч өмхийгөө тавихгүй.” гэдэг шиг энэ үйлъүг маань хаа ч орлоо гэсэн “-тийм ийм юмТАЙ” гэсэн санаагаа хаяна аа гэж нэг байхгүй. Ер нь цагийн энэ хэлбэр бол тун яршигтай шүү. Харахад амархан юм шиг мөртлөө утгын нарийн ялгаанд тун ч нарийн эд шиг байна лээ.

She HAS kissed his cheek. = Тэр бүсгүй түүний хацрыг үнсчихлээ. Тэр эмэгтэй түүний хацрыг үнэсчихээд байна. Тэр хүүхэн түүний хацрыг үнэсчихэв. Яс махчилбал, “Тэр эмэгтэй түүний үнсэгдсэн хацартай байна.” гэсэн утгатай юм болж байна. ҮНСЭХ үйлдэл аль эрт дууссан байна. Одоо тэгээд юу нь байна вэ гэхлээр, тэр эрийн хацар дээр уруулын улаан будаг нялаастай байна. Эсвэл тэр эмэгтэйд үнсүүлэхэд хөдөлсөн сэрэл нь санагдаж байж болох юм. Энэ нь эрт орой хэдийд үнссэн бэ гэдгээс шалтгаална. Үр дүнд нь тэр эрийн хацар нь халуун оргиж байж болно шүү дээ. Үнсэх үйлдэл дууссаны дараа шүү дээ. Энэ санааг гаргах гэж цагийн энэ хэлбэрийг британчууд бодож олсон юм болов уу даа. Монголоор бол, “Өвгөн чинь өглөө автобүсэнд чихэлдэж яваад үзгээ хугалЧИХЛАА.” гэсэн өгүүлбэрийн санаа нь бол, аль өглөө ХУГАЛАХ үйлдэл дууссан байна. Тэр үйлдлийн ҮР ДҮН нь, одоо би бичих юмгүй, мөр гаргах юмгүй л сууж байна.Ийм болохоор Төгссөн явцтай үйлдлийн одоо цагийн хэлбэрийг ҮР ДҮНГийн цаг гэж нэрлэдэг байна. Их сонин зүйл шүү. Үйлдэл нь өнгөрсөн, үр дүн нь одоо байна л гэсэн үг.

I HAVE read the book. = Би энэ номыг уншиЧИХЛАА. Яг махчилбал, “Би энэ уншигдсан номтой байна.” болох юм уу даа. УншЧИХсан юм чинь одоо утгы нь мэднэ гэж байгаа хэрэг. Ярьж өгч болно шүү хөө.

I`VE HEARD so much about you. = Чиний тухай би мөн ч их сонлоо.

The rain HAS stopped, we can go. = Бороо зогЧИХЛОО, явцгаая даа.

Sorry, he`S just left. = Яана аа, тэр дөнгөж сая явЧИХЛАА.

HAVE гэдэг нь монгол хэлний –ЧИХ- гэдэг дагаврын санааг гаргаад байх шиг ээ. Инг хэлний өгүүлбэрт HAVE + V₃ гэсэн хэлбэр үзэгдэх аваас төгссөн явцтай үйлдэл юм байна шүү гэдгийг таних юм шүү. Энэ хэлбэрийг хэрэглэх ЦАГ ХУГАЦААНЫ ЗААЛТУУРУУД байдаг шүү: ever = эрт орой нэгэн цагт, урьд өмнө нь, нэгэн цагт; never = хэзээ ч ...гүй; already = аль хэдийнээ, дивангарын, бүр эрт .... гэх мэт. Энэ бол их урт түүх болох болотой. Ажлаа барса амьтан байгаа биш.

LAZY MONGOLS you are!!! = ЗАЛХУУ ЗАЛХАГ МОНГОЛЧУУД АА гэж!!!

“Инг хэлний ханиад” хүрээд шаналж буй монголчуудаа хараад өрөвдөх юм.

“Шувууны ханиад” гэж нэг сүрхий юм байдаг юм гэсэн. Энэ бол өнөөгийн нөхцөлд эрдэм мэдлэгээ зузаатгах гэж харь хэлний өлмий доор сөхөрч, амь тавьж байгаа хэрэг биш. Мөнгөгүй болж амьдрал нь доройтсоноос болсон хэрэг. Мөнгөтэй хүн хэлээр ямар цусаа хийнэ. Энэ бол мөнгөгүй гуйлгачины ажил явдал бололтой. Мэргэжлийн хүнд л хэрэг болно уу гэхээс, нийт хавтгайдаа бол хэрэггүй зүйл биз. “Канада уурхайн өмөн үү” гэдэг өвчин дээдүүлд туссан байна. Ерөнхий сайд тэр өвчнөөр удахгүй мажийх байх. Ум ма ни бад мэ хум. Дараа нь боловсролын сайд гэж нэг сайхан шуудай далдрах биз ээ. Энэ хоёр новшийг гаргасан нэг нэг алцгар байгаа даа. Ийм хоёр гай төрүүлэх гэж. Хэрэгтэй хүн нь л харь хэлээ үзнэ биз дээ. Цөмөөрөө ингэж санхалзаж байх хэрэг юун. Хүн хүний амь нас, аж амьдрал гэж байна шүү дээ. Харь хэл үзэхийг би зэмлэсэнгүй, хавтгайруулж навсайруулж байгаад дургүй хүрч байна. Эх хэлгүйгээр, эх оронгүйгээр та нар хаа холдох вэ. Их хурлын энэ муусайн цагаачид, эрлийз, хурлийзууд бол ч зовлонгүйгээр, нөгөө идсэн уусан алт зэсээрээ АНУ-д бариулсан байрандаа очоод, тэндхийн банкинд хадгалуулсан мөнгөө аваад идэж уугаад суучихна. Муу монголууд л хөөрхий байна. Даанч тэнэг улс юм. Эднүүдийг социализм ийм аймхай болгож, кааааапиииитааализм ядууралд оруулжээ. Эд сэхэхээсээ өнгөрсөн байх аа. Азийн Африк гэж нэг шинэ нэр томьёо удахгүй орж ирэх байх.

Present Continuous = Үргэлжлэх явцтай үйлдлийн одоо цагийн хэлбэр

Үйлдэл маань ҮРГЭЛЖИЛЖ байж болох юм. Үүнийг илэрхийлэн үзүүлэхийн тулд цагийн энэхүү хэлбэрийг хэрэглэдэг байна.

Үүсэх хэлбэр нь: be V+ing = тэгэж ингэж бай-

Үзүүлэх санаа нь: -Ж БАЙГАА, -Ж БАЙНА

1. Өгүүлж байх агшинд уг үйлдэл үргэлжилж байх юм байна. Өгүүлэхээс өмнө эхлээд өгүүлж байхад үргэлжилсээр, цаашаа хир үргэлжлэх нь тодорхойгүй байна. Манайхаар бол –Ж байна, -Ж байгаа гэсэн санааг үзүүлэхэд хэрэглэж болох юм шиг байна.

What ARE you doing now? = Чи одоо юу хийЖ БАЙНА вэ?

MakING breakfast. = Өглөөний цай хоолоо хийЖ БАЙНА. Why? = Юу гэсэн юм бэ?

Энэ нөхрийг ярихаас аль эрт өмнө нь би өглөөний цай хоолоо хийж эхэлсэн бөгөөд ярих тэр агшинд хийж л байна. Тэгээд түүнийгэ хэзээ хийж дуусгах юм байгаа, бүү мэд дээ. MakING гэдгийн өмнө нь уул шугамандаа бол I am байх ёстой. Ярианы аман хэлэнд ингэж хурааж ярьдаг бололтой. Хүч тамираа хэмнэх үүднээс тэр биз. Ярианы хэлэнд нуршихаас аль болох зайлсхийн зугатаадаг байна. Одооныхоор бол ЭНЕРГИ хэмнэх бололтой.

2. Манай тэгэЖ байгаа, ингэЖ байгаа гэдэг санааг гарган илэрхийлэхэд цагийн энэ хэлбэрийг хэрэглэдэг байна. Заавал ярьж байх үед хийж байх албагүй.

I`m readING a novel by Rinchen. = Би Ринчений нэг тууж уншиЖ байгаа.

Заавал ярьж байгаа үедээ уншиж байх албагүй. Уншиж эхэлсэн юм байна. Цааш унших юм байна.

Mr Rinchen is writING another novel. = Ринчен гуай өөр нэг тууж бичиЖ байгаа.

Яг одоо ярьж байхад бичээгүй байж болно. Ер нь бичээд эхэлчихсэн дуусаагүй байгаа юм байна гэдгийг нь л үзүүлээд байна аа даа.

3. Төлөвлөөд жин тан болгочихсон ойрын ирээдүйн үйлдлийн тухай өгүүлэхэд бас хэрэглэдэг бололтой дог оо.

I am buyING a new car next week. = Би ирэх долоохоногт шинэ машин худалдан авах гэЖ байгаа.

So you`re leavING for London on Saturday , are not you? = Тэгэхлээр чи чинь Бямба гарагт Лондон руу явах гэЖ байгаа юм уу?

What are you doING tonight/ = Чи өнөө үдэш юу хийХ вэ?

Өнөө үдэш хийхээр төлөвлөчихсөн юм юу байна вэ л гэсэн санаа.

4. Always = дандаа л, constantly = үргэлжид л, all the time = дөрвөн цагийн эргэлтэнд гэх мэтийн үйлъүгийн хавсрал үгсийг авч, дандаа л нэг тэгэж байдаг, ингэж байх юм гэсэн нэг юмыг дахин давтан уур уцаар, зэвүүцэл дургүй хүргэж байдаг юмны тухай өгүүлэхэд цагийн энэ хэлбэрийг хэрэглэдэг байна.

You`re always comING late? = Чи дандаа л хоцорч ирэх юм аа?

You`re all the time havING a vodka? = Чи дөрвөн цагийн эргэлтэнд хар ус гударч байх юм аа?

5. Үргэлжлэх явцтай үйлдлийн цагийн хэлбэрийг хэрэглэж болдоггүй баахан үйлъүг байдгийг санаарай. Тэр дотор хүний таван сэрхүйн мэдрэмжийг заасан үйлъүгэс байдаг шүү. To see = үзэх; to hear = сонсох; to smell = үнэрлэх; to taste = амтлах; to feel = хүрцэх ...

Эдгээрийн үргэлжлэх явцыг тодотгох хэрэг гарвал, CAN –ийг хэрэглэх нь бий. Can you see this building? Чи энэ байшинг үзэж байна уу?

6. To continue =үргэлжлэх, сунжрах гэсэн утгатай энэ үг үргэлжлэх явцтай үйлдлийн цагийн хэлбэрийг авахгүй. Яагаад гэвэл, өөрөө үргэлжлэх гэсэн санааг агуулж байга болохоор тэр биз ээ.

The weather continues cold and wet. = Тэнгэр хангай хүйтэн нойтон байсаар байна.