9. Асуух төлөөний үгийн аль нэгээр өгүүлбэрийг эхэлж болно:
WHERE do you live? = Чи ХААНА суудаг (амьдрах биш шүү) вэ?
WHY must she do that? = ЯАХААРАА тэр эмэгтэй үүнийг хийх ёстой юм бэ?
WHAT IF she doesn't come? = ХЭРЭВ ЗЭ, тэр бүсгүй ирэхгүй бол яахав?
10. Хоршмол холбоотой үгийн аль нэгээр өгүүлбэрийг эхэлж болно:
BOTH you AND me ... = Чи бид ХОЁР ...
EITHER you OR me ... = НЭГ БОЛ чи, НӨГӨӨ БОЛ би ...
NEITHER you NOR me ... = Чи Ч ...ГҮЙ, би Ч ...ГҮЙ
THE more we study THE more we know. = Бид улам их юм сурах ТУСАМ, бид улам Л их юм мэдэх болно.
11. Үйлъүг LET болон түүний нэг LET'S хэлбэрээр өгүүлбэрийг эхэлж болно:
LET her go! = Наад бүсгүй чинь далдраГ!
LET'S go to the cinema! = Кинонд явцгааЯ! = Кино үзэцгээЕ!
12. Аливаа үгүйсгэлээр өгүүлбэрийг эхэлж болно:
NO smoking! = Тамхи БҮҮ тат! = Тамхи татаж болохГҮЙ!
NOT knowing that she did it before ... = Тэр эмэгтэй үүнийг урьд өмнө нь хийж байсныг нь мэдэлГҮЙгээр ... = Тэр эм үүнийг урьд нь хийж байсныг ЭС мэдээд ...
NO soldier will ever cross the border! = Нэг Ч цэрэг хэзээ Ч хилийн дээс алхахГҮЙ!
13. Хориндөрвөн баатраар өгүүлбэрийг эхэлж болно:
CAN we buy this necklace now? = Энэ сондорыг одоо худалдан авч БОЛОХ УУ?
HAS he any brains at all? = Ер нь тэр эрэгтэйд тархи мархи гэж юм БАЙДАГ БОЛОВ УУ?
HAVE a nice day! = Сайхан амрААРАЙ!
BE a good girl! = Сайн охин БОЛООРОЙ! = Онц охин ШҮҮ ДЭЭ!
ARE you all right? = Чи гайгүй ЮУ? = Чи зүгээр ҮҮ?
14. Тоо хэмжээ заасан үгээр өгүүлбэрийг эхэлж болно:
FIVE people came to see me. = Намайг ТАВАН хүн эргэж ирсэн.
MANY rivers flow there. = Тэнд олон олон гол мөрөн урсдаг.
ENOUGH money means enough money! = ХАНГАЛТТАЙ мөнгө гэдэг бол хангалттай л мөнгө гэсэн үг.
15. Угтвар үг эсвээс холбоос үгээр өгүүлбэрийг эхэлж болно:
“IN GOD WE TRUST” = “БИД БУРХАНД ИТГЭНЭМ” (Ногоохон цаасан дээрхи бичээс)
FOR I can't help falling in love with you ..! = ЯАГААД ВЭ ГЭВЭЛ, би чамайг хайрлахгүй байж чадахгүй нь ..!
16. Болзол нөхцөлтэй өгүүлбэрт бол “IF ...”, “WHEN ...”, “IN CASE ...” гэсэн үгсээр өгүүлбэрийг эхэлж болно:
IF he knows her why didn't he talk to her? = ХЭРВЭЭ тэр эр тэр эмэгтэйг таньдаг байСАН ЮМ БОЛ яагаад түүнтэй яриа хөөрөө дэлгээгүй юм бол?
IF he knew her he wouldn't kiss her! = ХЭРВЭЭ тэр эр тэр эмэгтэйг таньсан САН БОЛ түүнийг озон таалахгүй байХ АСАН.
WHEN she comes don't let her know that I am here! = Тэр эмэгтэйг ирэхэД нь намайг энд байгаа гэж битгий мэдүүлээрэй (хэлээрэй)!
IN CASE he's here, find him! = ХЭРВЭЭ тэр эр энд байгаа л юм бол түүнийг ол!
17. Ганц үгээр бүтсэн өгүүлбэр байж болдог:
COME! = ХҮРЭЭД ИР! = НААШ ИР!
WANTED! = ЭРЭН ХАЙЖ БАЙНА!
CLOSED! = ХААЛТТАЙ!
Бас хэрчмэл тайрмал үгсээр өгүүлбэрийг үүсгэсэн байх бий:
I'M looking forward ... = Тэсгэлгүй хүлээнэМ ... (захидал занааны хариу мэт) (Энэ бол бүтэн тайрагдаагүй хэлбэр нь байна)
“LOOKING FORWARD ...” энэ бол тайрмал танасан хэлбэр нь байна. За, нэг иймэрхүү үгсээр л өгүүлбэрээ эхлүүлээд, мөнх хөх тэнгэр өөдөө харж байгаад л “чоно” шиг ульж өгнө дөө, хөөрхий. Өгүүлбэрээ ч яахав ингээд нэг юм эхлүүллээ гэхэд дараагаар нь юугаа хэлэх болж байна аа! Тэр их амархан. “LOOKING FORWARD TO ХИЧЭЭЛ!” болж дээ.
За тэгээд,
Канад маягийн төр засагтай
Кеимбридж маягийн боловсрол сургуультай,
Китай маягийн дарангуйлал доромжлолтой
Колони маягийн тусгаар тогтнолтой
ийм л нэг хөөрхий хагас зэрэмдэг улс шүү юм зах зээлд биш завхралд орж дуусвай хөөрхий. Хайран ч сайхан төр улс минь. Энэ нэг хэдэн эрлийзийн гараар ороод дуусвай. Ардын арми маань ард олноо устгахад зориулсан юм уу, улс орноо аврахад зориулсан юм уу, НҮБ-ийн арми болчихсон юм уу. Тэр Африк, Ирак, Афганистан бидэнд ямар хамаа байна аа. Хэдэн залуусы нь гадгаши гаргаж хэдэн мянган хужаа оруулж ирэн, үлдсэн хэдэн хүүхний нь харин ч нэг хээлтүүлж өгч байна. Хужаагийн шээс гаргах төрөх эмнэлгүүд нь ачаагаа даахаа байсан. Нэг сая монгол хүн л байгаа. Бусад нь цөм хужаа, солонгос, япончууд байгаа шүү. Ламбаа сая Солонгос хадмындаа очиж буудалд эмчлүүлж байгаад ирсэн бололтой гунннганаад л байна. Монголчуудаа тэнд аваачиж эмчлүүлэхгүй хар амиа бодоод л, нуурандаа очоод ирсэн нугас шиг ннннуууугггааад л байна. Бие нь овоо болсон юм байх даа. Түрүүчийн гахайн нянд зориулж хийгээд одооны дүрсээ хувиргасан нянд таарахаа байсан энд тэндэхийн хог дээр хаясан хэрэггүй болсон баахан тариаг хойт Монголд туршаад орхив бололтой. Үхвэл үхэж далдраг гэсэн вааааакцииин авчирч хийснээ сүржин болгож яриад л. Баяр америкт юугаа эмчлүүлж байгаа юм бол, Харвардын их сургуульд күүрст суугаа юм болов уу. Ийм новшнуудыг Монголоос хөөх хэрэгтэй. Саяхан Дарханд Нямдорж Шихихутаг гуай тэндэхийн монголчуудыг зөөлөн хуультай газар лугаа зайлцгаа гэж байна. 400-гаад жилийн өмнөхи юм санаанд орлоо. Энэ төр засаг чинь Галдан Шатаалтынхнаар дүүрсэн юм биш үү. УМ МА НИ БАД МЭ ХУМ!!! Цөм хойт насандаа сайн төрөл олох болтугай!!! ЕРӨӨЛӨӨР БОЛОГ ОО!!! ХУ намаас өшөөгөөө авч байр байшинг нь нэг муу юм шатаалаа. Монголын ард олныг үхүүлж, ядууруулж намынхаа өшөөг энгийн ардаас нэг авлаа. Монгол нутгийг дуусгаж дэлхийн хөрснөөс нэг улс дутаалаа. Одоо яах санаатай байгаа юм бол. Эрээнээр нийслэлээ хийлээ, Эмээлтийг өмхийрүүллээ. Хужаа манай юу юм бэ. Элбэгдорж гуай Орост ямар нүүрээрээ айлчлах гэж байна аа. Ичиг, ичиг!!! Оросгүйгээр та муусайнууд хаачих вэ дээ. Оросоос өшөө авах нь уу. Өмхий машины нь утаа нүдэнд нь харагддаггүй, өлгий гэрийн минь утаа баагаад байдаг. Утаа гаргадаг юм болгоныг устгах гэж байгаа бол харийн хог дээрээс оруулж ирсэн хуучин ямбийнуудаа, өмхий тамхинчинуудаа, өөрсдийгөө зайлуулах хэрэгтэй. Гэр минь үлдэг. Америкууд “Сталины хамар доор хиншүү ханхлуулна” хэмээн атомын бөмбөгөө хаях гэж байсан нь эсгий хотыг шатаахад шатсан эсгийний хиншүү гарна биз дээ. Шороон хот дээр тэслэхэд шавар дагзны нурсан тоос л гарна биз дээ. Баяр чейнжүүдээ “хөөрхөн шоргоолж” хэмээсэн. Монголын ард түмнийг тэднүүдээрээ дамжуулж амьдралы нь доройтуулсан. “Монголыг монголоор нь” гэдэг харийн бодлого үйлчилж байна. Сая тэр “ЭХ ХЭЛ-“ний олонъулсын өдрөөр нэг нэвтрүүлэг шиг юм явж байна. Кирилл үсгээ л яриад сууна. Нэрээ зөв бичиж чадахгүй ийм монгол хэлний эрдэмтэн сэтэртэй юмнуудаар юу хийнэм. Энэ кирилл бичгий чинь “Дамдинсүрэнгийн доголон хар морь” гэдэг бөлгөө. “Доголон морь – хромая лошадь (конь)”-тай хаа ч хүрэх билээ дээ. Тэгээд бас болоогүй “хар – черная” гэж байгаа. Энэ “хар” гэдэгт их учир байна. Одоо “кеимбридж”дэх гээд байгаа латин үсгийг “Элбэгдоржийн эцэнхий хар морь” гэх үү, “Отгонбаярын оцгор хар морь” гэх үү. Боловсролын сайд нь нэрээ зөв бичиж чадахгүй байгааг хар л даа. Тэгээд бас болоогүй “Латин үсэг унаж лалганан, англи хэл үзэж алцаганах юм байх.” Энэ лав монгол цустай хүн биш. Эдгар По-гийн “Алтан цох” гэдэг зохиолын эхэнд “Цөм замаа алджээ.” гэж эши татсан үгийг санахад, нээрээ л “Бид чинь цөм замаа алджээ!.”
УМ А ХУМ. Ариудан цэвэрших болтугай.
Өндөр гэгээн байгаагүй бол өнөөдөр бид байхгүй байх байсан. Барон Бодоо хоёр байгаагүй бол өнөөдөр бид байхгүй байх асан. Биднээс өөдтэй юмнууд байсан сан бол энэ гуравт томоос том хөшөө босгох ёстой байлаа. Эд эсэргүүн байгаагүй, харин бид дайсан болсон байна.
No comments:
Post a Comment