,

There were only six months left until my demob. (Цэргээс халагдахад надад уртаашаа зургаахан сар л үлдэж байлаа.). The other day, I had a fight with some cheeky soldier guy who thought he could actually challenge me. (Саяхан би нэг биеэ тоосон цэргэнцэртэй нудрага зөрүүлсэн билээ). He turned out to be a complete weaking, and, having lost the fight, he fled over to the officer and ratted on me. (Тэр туниа муутайхан амьтан байсан бөгөөд ялагдсандаа хорсч даргад хушуу хүргэж намайг ховлосон юм санж). As aresult, I was removed from my petty commander`s duty, but I was still a three-striper and no officer was permitted to humilate me in any way since the military regulation prohibits that. (Улмаар намайг бага даргаас минь хуссан ч мөрдөс дээрээ би гуравдугаар зиндааны зурдас минь үлдэж хоцорсон нь, өөр үгээр хэлбэл би түрүүч цолтойгоо үлдсэн болохоор хэн нэгэн офицер буюу цэргийн дарга намайг хар бор муу ажилд тохоож чадахгүй гэсэн үг. Цэргийн дүрмээр үүнийг хориглосон байдаг учраас л тэр). As the proverb goes, “Every cloud has a silver lining.” (“Долоо дордож найм сэхнэ” гэж нэг зүйр цэцэн үг байдаг даа). Hoever funny it may seem, I was made to be responsible for the dining facility. (Сонин сэвүүн санагдаж болох юм, харин надад цэргийн галтогоог хариуцуулсан гэж байгаа.). This time, I had just one honorable duty to carry out. (Одоо бол би гүйцэтгэвэл зохих ганцхан хүндэт албан үүрэгтэй болсон). Namely, I had to come to the chow hall three times a day a quarter earlier than everyone else and provide an appropirate order while all the other soldiers got to just greedly devour their meals in whatever hurried and noisy way they wanted. (Чухамдаа бол, би цэргүүд хоолоо идэхээр ирэхээс нь өмнө арвантаван минүт буюу нэг мөчийн өмнө түрүүлж өдөрт гурван удаа ирээд яарсан цэргүүд ховдоглон шуугилдан хоолоо хүртэх тэр хооронд нь зохих дэг журмыг сахиулан хангах үүрэгтэй байлаа).

Нөгөө “Нүдээ аниад чагнавал зурагт гэдэг маань зүгээр л радио юм байна шүү дээ” гэдэг шиг НҮБ гэдэг чинь хараад ажаад байвал америкийн дохиур, мөнгөөр орчлонг сүйтгэж байдаг газар юм уу даа. Газрын тосы нь булааж идэх гэж бүхэл бүтэн улсыг сүйрүүлж байхад нөгөө хамгаалах ёстой НҮБ маань бөмбөгдөөд бай гэж шийдвэр тогтоол гаргаж байх юм. Үүнийг бол тараах хэрэгтэй. Ариун үүргээ гүйцэтгэж чадахаа больжээ. Америкийн бодлогыг Япон Солонгос хоёроороо дамжуулж манайд хэрэгжүүлж байгаа. Энэ хоёр новш бол түүний гар хөл нь юм. Дэлхийд энэ хоёр улсад найз нөхөд америкаас өөр байдаггүй. Манай эргүүнүүд аманд нь орчихсон нэг найз нь ухаантай юм болж байна. Солонгос Япон хоёр монголыг энэ эсэргүүнүүдтэй нийлж харин ч нэг чөлөөтэй устган дуусгаж байн аа. Үхэр монгол унтаж байна. Хятад ч яахав муу нохой гэгчээр самбаачилж хамаг юмы нь зөөгөөд авлаа. Норвегийн тэр бандь шиг эрэлхэг хүү ч энэ эргүү монголчууд дотроос төрөхгүй байх аа даа. Саарал ордон дээр сансарын хаягдал унадаггүй юм байх даа. Каддафи-ийг үхсэн байхыг хараад, эх орныхоо төлөө халуун цүсаа шанаанаасаа асгаруулан үхэж байхад америкийн нэг авгай WOW! гээд л дуу алдан өмдөндөө жаахан шингэн юм дусагнуулж байх юм аа. Тэр авгайг Killer-a гэдэг бил үү дээ. Манайхыг удахгүй баялагий нь цөлмөх гэж бас бөмбөгдөнө. Даан ч Орос Хятад хоёр шаврын хаалт болоод байна аа. Нямдорж гуай Энхбаярыыг Каддафи шиг болгох гээд байна аа даа. Энэ ойрдууд уу, өөлд хүн өсгийндөө хутгатай, ойрад хүн оймсондоо жадтай гэж халхууд хэлэлцдэг дээ. Бас л эх орноо зарж болохгүй, ашигт малтмалаа идүүлж болохгүй гэж зүтгэж яваа хүн шүү дээ. Америкийн тиусгай албадынхан манайхаар дүүрсэн шүү дээ. Монгол дээлтэй л цохиж яваа. Зарим өмхий янхнуудтай нь суусан нэр хүлээсэн, монголын харьяат болчихсон нааж яваа. Галданы үед монгол нэг доройтсон шүү дээ. Одоо Нямдоржийн үед нэг юм сөнөх бололтой дог оо.

Түвэдүүд уул нь хүн судлал талдаа овоо амжилт олсон улс юм. Даан ч эх орноо алдчихсан. Ардчилал гэдэг нэр бол хүнийг араатан болгох үйлдлийн нэр юм. Киссинджер бил үү Киллинджер ч бил үү нэг новш үүнийг анх сэдсэн гэж байна аа. Бид араатан болдог даваан дээрээ гараад ирлээ. Араатан монгол нэг хөдөлбөл алаг дэлхий тогтоход бэрх болно биз ээ.

Бат-отгон бил үү нэг өөлд авгай бурж байна аа, БӨӨ гэдэг үг бол Бөөнөөр нь Өртөөлүүлэн Өрнүүлэх бил үү нэг иймэрхүү утгатай юмны хураангуй гэнэ ээ. Хэдэн мянган жилийн өмнө кирилл бичиг хэрэглэдэг байжээ бид чинь. Уул нь монголоор бол БӨГЕ бөгөөд 13-р зуунаас нааш яриа хэл ам хурдан хөдөлдөг болсоноос хойш Г нь сугарч БӨЕ болоод ярианы хэлэнд [бөө] мэт соносддог болсон байна. Түүнээс биш, энэ хойт хоёрын чинь БӨӨНӨӨөөр нь ӨРТӨӨЛҮҮЛЭН ӨРНҮҮЛЭхтэй манатай. Тэгээд БӨӨ гэсэн хураасан үгтэй байсан байна. Нээлтийг хийж байна аа. БӨӨ нар мөн галзуурч байна аа. Сарандаваа бил үү нэг салтаганасан юм, саяхан л Дундговь аймгийн мал-эмнэлгийн теникумд алдартай нэгэн алцгар явсан юм билээ. Одоо тэнэг монголуудыг нэг мунхруулж байна аа. Өөрөө бараг 22 дахи money эх дагина болсон юм байх аа.Түрийний бөөс толгойд гарна гэдэг үүнийг хэлдэг биз ээ.

Өвөр монголтой өвөр түрийндээ их орцгоож байна. Удахгүй Ар монголыг хятадынх гээд нөгөө НҮБ-д бүртгүүлчихсэн байх бий. Хятадын гар хөл шүү дээ. Үхсний чинь ах дүү. Хужаагийн шээснүүд бидний ах дүү байх даа яадаг байна аа.

“The rich are getting richer, but are you?” = “Баян хүмүүс нь улам илүү баяжиж байнам, харин та нар? ”

“Олныг хураамжлахуйд ИТГЭЛ ЭРДЭМ-д буй за. ИД ХҮЧИН-д үгүй болай. Чи тэр үхэр эвдэх хутгаа нааш авч ир, би чамд нарийвчлан хэлж өгсүгэй!” хэмээсэнд тэр хөвгүүн хутгаа Тайцзу-д өгөв. Тайцзу хутгыг авч үзвээс ир маш нимгэн, мэс баахан ч мярсангүй асар хурц тул, тэр хутгыг барьж туяалхийлэн өгүүлэрүн: “Дэлхий дахиныг засах нь чиний энэ үхэр эвдэхүйд адил болай, үхэр эвдэж үл чадах ард, үхрийн завсар заалихайг үл мэдэх тул нүдэнд үзэгдэх нь гагц нэг бүхэл үхэр болай. Хэрвээ үхэр эвдэж чадах ард болбаас үхрийн гишүүний завсар заальхай нь чээжинд тодорхой буйн учир нүднээ үзэгдэх нь цөм толгой шийр, өвчүү ууц тус тусдаа цуцархай үзэгдэх буй заа, бүтэн үхэр үзэгдэхгүй болмуй, тийнхүү гар хөдөлмөгц хутга нэвтэрч, үхрийн яс махны завсраар яван дэмий хүч хэрэглэлгүйгээр эвдээд, хутга мөн мярахгүй. Юун хэмээвээс, үхрийн үес гишүүнд цөм завсар буй тул хутгын ир бас маш нимгэн, хутганы ир үхрийн завсар бүхий яс шөрмөсний хооронд орвоос хөндий хооронд мэс явах тул, маш хялбар бус уу? Тийнхүү үхэр эвдэж чадагчид бөгөөс арван үхэр эвдэхүйд нэг хутга хэрэглэмүй (нэгэн удаа билүүдэх буюу), хэрвээ үхэр эвдэн үл төсөөлөгчид болбаас нэг үхэр эвдэхүйд хэдий арван хутга хэрэглэвч мөн чадахгүй болоод, одоо эрхбиш бүдүүн ясыг их сүхээр цавчихуйд хүрэх тул хүчин сүйтгээд бас ёс бус болох бус уу? Үлитгэвээс, дэлхий дахин хэмээгч үхэрт адил, дэлхий дахиныг засах нь үхэр эвдэхүйд адил, дэлхий дахины ёс зүй нь үхрийн ясны зай завсарт адил, дэлхий дахиныг засах арга ухаан нь хутганы ир мэс адил. Тиймийн тул дэлхий дахины олныг хураамжлах нь ИТГЭМЖ ЭРДЭМ-д буй заа, ИД ХҮЧИН-д байх бус, тийнхүү энгийн үгэнд: “СҮҮЖДЭЭН идтэн нэгээхэн биеэ зармуй, СЭТГЭЛдээн идтэн түмэн хүнийг зарцалмуй.” Хэмээсэн биш үү? Юунд ҮНЭН ЭРДЭМ-ийг хүсэхгүй ҮХЭР ХҮЧ-ийг эрхилмүй? Хэмээгээд хутгыг таягдсанд ...

Та удирдах хүний хураамжлан дагуулах ухааны талаар мянган судар эргүүлсэн ч, ингэж базаж хэлсэн өгүүлбэр аль ч хэлээс олохгүй биз ээ. Дэлхийг төвхнүүлэхээ байг гэхэд хоёрхон сая хүнээ аваад явж чадахгүй байгаа нь мөн хэцүүеэ. Энэ бол удирдах ухаан талаасаа бол их сүхээр хэмхчиж байгаа хэрэг. Олны ИТГЭЛ алдсан төр, ЭРДЭМ үгүй засаг хоёр манайд нүүрлэжээ. Удирдлагын академи энэ тэр гэж эргүүтэж явахаар энэхүү ганц догол мөрийг чээжилбэл бүх юм ойлгомжтой байх бус уу?

Хэлэх ч юм алга. Дэмий л дахиж нэг хуулж бичлээ.

Сонгуули сунгуули гэж эргүүтэж байхаар 6002 бөх барилдуулаад л эхний 76-г нь их хурлын гишүүн болгочихоё. Сумочин Батбаяр хотын христийн ардчилсан залуусын намын дарга болж байна аа. Энэ мөн галзуурч байна аа.

,

Сүүлийн үед эртний мэргэдийн бүтээлийг орчин цагийн хэлэнд буулгаж байна хэмээн машид болхи болгож, тэр сайхан зохиол орчуулгыг гутааж байгаа бөгөөд, заримууд нь “орчуулав” энэ тэр гэж сүрхий хүн болж тэр эртний үхсэн улс юугаа мэднэм хэмээн боддог болсон бололтой. Эртний тэр сайхан хэл найруулгы нь орчин үеийн эргүү тэнэгүүдийн хэлэнд тааруулав хэмээн хээв нэг дээр нь нэрээ залсан байх юм. Гашуудмаар ч юм шиг, ичмээр ч юм шиг. Нэг жишээ авч үзэе:

“Эрдэнийн санг субашиди” хэмээх сургаалын Инг хэлний орчуулгатай нь харшуулан жишсэнийг үзүүлэе.

Wise people who have a treasure of virtue gather in jeweels of wise sayings.

Since the great ocean is a treasure of streams, all rivers flow into it.

Ухаантан мэргэд хэдий эрдэмтэй боловч

Улам улам мэргэжихийн тулд ном судар цуглуулъюу.

Урсах мөрөн бүгд уламжилан дамжсаар

Усны сан болсон их далайд цутгах адил.

Эрдэнийн санг баригч мэргэд мөний тул

Эрдэнэт сайхан номлол тэд л цуглуулюу.

Их далай усны сан мөний тул

Эргэлдэх гол мөрөн түүнд цутгаюу.

Оюутан мэргэд, эрдмийн сангаар баяживч

Оюун билгийн ном хаа холоос хураана.

Оломгүй далай, усан сангаар бялхавч

Олон мөрний ус, хаа газраас татна.

Сүүлчийн бадгийн эхний үг нь оюутан биш байх аа, одооны ОЮУ толгойн ОЮУ буюу зэсийн баас биш байх, эрдэмтэн мэргэд тийм хог цуглуулахгүй байлгүй. ОЮУгүй улс байсан байлгүй, тиймээс оюуНтан байж таараа. ОЮУНТАЙ төрсөн Өүлэн эх гэдэг байх. Түүнээс биш, ОЮУтай төрсөн эх гэдэггүй биз ээ. “Танхил өссөн миний лаа амраг Тавхан үгэндээ танигдаад байна аа” гэдэг шиг л юм болж байх шиг байна. Бодвол, энэ цагийн хэлэнд тааруулсан юм байгаа биз дээ. ОЮУтай панзчинууд энэ хойт хоёртоо ном юунд цуглуулах вэ дээ. ОЮУ ЗЭС ээ л цуглуулж панзлана биз дээ. Хужаа хүн шунал ихтэй, урт настай заваан цуснууд. Улс орны минь бузарлаж дууслаа.

Мянган хүн орчуулах аваас мянган янзын орчуулга гарах ажээ. Манайд ямар орчуулагч бэлддэг сургуули тинхим ч гэж байх биш дээ. Улс төр нь, улс орон нь, ухаан санаа нь, эх орон нь, эх хэл нь дампуурч гүйцлээ. Солонгос хятадын энэ олон телевизүүдийг цөмий нь хаах хэрэгтэй.

Пушкиныг Нэргүй гэдэг мундаг эр муулж байхыг үзлээ. Хэн нь хэнийгээ муулах нь надад падлийгүй ч, дэлхийд Нэргүй гэдэг хүнийг хэн мэддэг билээ. Дэлхийд нэрээ гаргах гэж Парисын эх дари-ийн сүмийг нэг тэнэг хулгайч шатаасан гэдэг шиг муу юмнууд бас нэрд гарах гэж ингэж өвчигнөдөг байна. Нэргүй бид хоёрыг дэлхий байтугай Улаанбаатарт ч мэдэх хүн байхгүй байх. Намайг хоцрогдсон хүн гэж хэлэх байх л даа, тийм мундаг хүний юмыг олж уншаагүй гэж тэр шүү дээ. Пүүшкинийг бол Пүүшкиний дайтай байж гэмээнэ орчуулна уу гэхээс Нэргүй шиг байж гээмээнэ орчуулахгүй байх л даа. Саваагүй нохой саранд хуцна гэдэг энэ бөлгөө.

Евгений Онегин гэдэг шүлэглэсэн туужид ингэж байна аа:

И жить торопиться, и чувствовать спешить. К. Вяземский. гэснийг

Амьдрах мэдрэх хоёрын

Аль алинд нь яарна. Кн. Вяземский. хэмээн Ч. Чимид гуай орчуулжээ.

To live it hurries and to feel it hastes. хэмээн

Владимир Набоков гэдэг алдарт хүн Инг хэл рүү буулгажээ.

To live, it hurries, and to feel it hastes. Prince Vyazemsky.

хэмээн Ч. Джонстон гэдэг хүн Инг хэл рүү орчуулжээ.

Мой дядя самых честных правил,

Когда не в шутку занемог,

Он уважать себя заставил

И лучше выдумать не смог.

Хэзээний шудрага авга ах минь

Хэцүү цагаа тулаад ирэхэд,

Ганц биеэ хүндлүүлж чадсан нь

Гайгүй сайн гавьяа нь боллоо. гэж Чимид гуай буулгажээ.

My uncle has most honest principles:

when he was taken gravely ill,

he forced one to respect him

and nothing better could invent.

My uncle, in the best tradition,

By falling dangerously sick

Won universal recognition

And could devise no better trick …

My uncle [is] of most honest rules [:]

when not in jest [he] has been taken ill,

he to respect him has forced [one],

and better invent could not …

хэмээн Набоков гуай орчуулгын гурван зарчмаар энэ бадгийг буулгаж үзжээ.

Не мысля гордый свет забавить,

Вниманье дружбы возлюбя,

Хотел бы я тебе представить

Залог достойнее тебя,

Достойнее души прекрасной,

Святой исполненной мечты,

Поэзии живой и ясной,

Высоких дум и простоты;

Но так и быть – рукой пристрастной

Прими собранье пёстрых глав,

Полусмешных, полупечальных,

Простонародных, идеальных,

Небрежный плод моих забав,

Бессониц, лёгких вдохновений,

Незрелых и увядших лет,

Ума холодных наблюдений

И сердца горестных замег.

Ихэмсэг ноёдыг зугаацуулах гэсэн юм биш

Элэгсэг найзын ёсыг хүндэлсэн юм.

Итгэлт чамдаа хүртээл болохуйц

Ийм зохиолоо анх сэдэвлэсэн юм.

Ариун хүсэлд чинь зохицож нийлмээр

Агуу санаанд чинь тэнцэж өгмөөр

Эрмэлзэлээр гүн байдлаараа жирийн

Эрхэмсэг найраглал туурвих гэсэн юм.

Зуурдын бадрал, нойргүй шөнө

Зугаа цэнгэлийн минь дулимаг үр

Өсөхөөс өдий болсоны бүтээл,

Өрнөхөөс гандах болсны дурсгал,

Хашир суусан оюуны минь ажиглал,

Хал үзсэн зүрхний минь тэмдэглэл

Эндээ ч инээдтэй, тэндээ ч гунигтай

Эгэл байдалтай, илүү чимэгтэй,

Заримдаг бүлгийн түүврийг баръя.

За, яах вэ, таалан авна уу.

Not thinking to amuse the haughty world,

having grown fond of frienship`s heed,

I wish I could present you with a gage

that would be worthier of you –

be worthier of a fine soul

full of a holy dream,

of live and limpid poetry,

of high thoughts and simplicity.

But so be it. With partial hand

take this collection of pied chapters:

half droll, half sad,

plain-folk, ideal,

the careless fruit of my amusements,

insomnias, light insppirations,

unripe and withered years,

the intellect`s cold observations,

and the heart`s sorrowful remarks.

хэмээн Набоков гуай буулгажээ.

Heedless of the proud world`s enjoyment,

I prize the attention of my friends,

and only wish that my employment

could have been turned to worthier ends - -

worthier of you in the perfection

your soul displays, in holy dreams,

in simple but sublime reflection,

in limpid verse that lives and gleams.

But, as it is, this pied collection

begs your indulgence - - it`s been spun

from threads both sad and humoristic,

themes popular or idealistic,

products of carefree hours, of fun,

of sleepness, faint inspirations,

of powers unripe, or on the wane,

of reason`s icy intimations,

and records of a heart in pain.

хэмээн Ч. Джонстон гуай орчуулжээ.

Манай Чойномын “Залуу нас” гэдэг найраглалын эхэнд нэг иймэрхүү шүлэглэл байх асан.

ОРШЛЫН ОРОНд

Хазаар үгүй тэмүүлэх агсам морины давхиа шиг

Хаалт үгүй цэлэлзэх догшин мөрний долгио шиг

Олдох алдахад амархан залуу насны тухай

Оршил моршил гэлгүй задгуулж одоо бичье.

Залгуулж бичих үгсийн минь өргөн эгнээн дундуур

Заримдаг нэгэн сэтгэлийн өнийн хүслэн нуугдаж

“Араб” охины хөрөг шиг торомгор нүдтэй бүсгүйн

Алаг зүрхний тольтод тогтож үлдэх болтугай!

Джүүд (еврей) хүн бол хүн, бусад нь хүн биш гэдэг гэж байна аа. Нэг муу джүүд шалдан цэрэг 1000 гаруй Палестин хүнтэй тэнцэж байна гээд л бодчих. Орчлонг энэ муусайн джүүдүүд сөнөөж байгаа. Тэд үлдэж бусад нь бие биесээ барьж идээд дуусахаар хэдхэн джүүд энэ орчлонг идэж ууж дуусгах юм байх аа. Джүүдүүд нэг хүнээ хүртэл ингэж аварч хамгаалж байхад манай малууд хэдэн арван мянгаар нь гадгаши нь хүн-малаа зарж байна аа. Оронд нь солонгос хятад түрэг ... мэтсийг зориуд урин ирүүлж хээлтүүлгийг нэг хийлгэж байна. Хүүхэн цагаан зээр хоёрыг адилтгасан байна аа. Самуурайнууд цагаан зээр барина гэж нааш ирдэг гэж байгаа. Экшвили өөрийгөө Чингис хаан гэж бодоод яваад байна уу, Галданы хойт дүр гэж итгээд энд тэнд уригдаж элдэв шагнал цол гуншинг нэг авч байна аа. Манай л ашигт малтмалын буянаар яваа болохоос биш тэр бид хоёрыг хэн тоолоо гэж, нохой долоо. Эхийн чинь толгой!!!

,

If my memory serves me correctly (Хэрэв зээ, ухаан санаа минь хуучин янзаараа бол, ой санамж минь хэвээрээ байгаа бол, санаа сэтгэл минь самуурчихаагүй бол, санаа бодол минь манарч эргүүтээгүй бол), my unit (манай анги) was in Legnica, Poland (Польшийн Легница хотод). My military duties (Миний цэргийн үүрэг хариуцлага бол) were somewhat unusual (нилээд ер бусын байсан бөлгөө). I was an athlete (Би бол тамирчин хүн байсан), a Greco-Roman wrestler (герег-ромын төрлийн барилдааны бөх) to be exact (чухам нарийсгаж хэлэх юм бол хуучнаар бол сонгомол барилдааных ч гэх үүд ээ). So (Тийм болохоор), you might have already guessed (та ч аль хэдийнээ тааварлаж байгаа байх л даа) what I was doing in the sports division (тэрхүү биеийн тамирын анги нэгтгэлд миний юу хийдэг байсныг). And aside from that (энэ бүгдээс гадна), I was also a sergeant (би бас болоогүй ээ, түрүүч гэж байгаа) in charge of about two dozen soldiers (хориод цэрэг хариуцсан).

Америха-гийн автомашины аж үйлдвэрийн тэргүүлэх зэргийн удирдагч байсан Ли Якокка гуай саяхан ингэж бичсэн байна аа.

A HELL of A MESS = ХӨЛ ТОЛГОЙ НЬ МЭДЭГДЭХЭЭ БАЙСАН АЙДАС ХҮҮДЭС

So here`s where we stand. Ингэхэд бид ер нь хаана байна аа. We`re immersed (бид татагдан оржээ) in a bloody war (цус урсгасан дайн дажинд, олон амьтаныг цааш нь харуулсан дайнд) with no plan for winning (ялах ялахгүй нь мэдэгдэхгүй) and no plan for leaving (болих эсэх нь төсөөлөгдөхгүй). = Бид эцэс төгсгөлгүй цуст дайнд татагдан оржээ. We`re running the biggest deficit (Бид хамгийн их өр ширэнд баригдаж байна) in the history of the country (улс орны бүхий л түүхэндээ). We`re loosing the manufacturing edge to Asia (Бид аж үйлдвэрлэлээ Ази руу алдаад дуусч байна аа), while our once-great companies (тэр хооронд манай нэгэн үе агуу том байсан компаниуд маань) are getting slaughtered by health care costs (:эрүүл мэндийн даатгалын өндөр зардлаас болоод үнсэн товрог болж байна). Gas prices are skyrocketing шатахууны үнэ өртөг тэнгэрт тулж), and nobody in power has a coherent energy policy (засаг төрд эрчим хүчний талаар авч явуулах дэс даралдаатай бодлоготой хүн хэн ч алга байна). Our schools are in trouble. = Сургуули гэгээрлийн газар нэгэнт мухардалд бүрмөсөн оржээ. Our borders are like sieves. = Манай хил хязгаар гэдэг чинь шүүр шанага шиг л онгорхой цоорхой болсон байна. The middle class is being squeezed every which way. = Дундач анги давхаргынхан маань арван зүгээс ирэх шахалт хавчилганд өртөн шаналж байна. These are times that cry out for leadership. = Улс орныг авч явах удирдан жолоодох хүн хэрэгтэй болсон цаг нэгэнт хаяанд иржээ.

Якокка гуай арай манайхыг андуураад хэлчихсэн юм биш биз дээ, эсвэл манай хоёр ингэтлээ адилхан болсон байна гэж үү, ингэж л энэ эдийн засгийн алчуурчид буюу өмхий джүүдүүд хорвоог дуусгадаг байхгүй юу. Манайхыг байтугай америха-г дуусгаж байна шүү дээ.

Энд нэг сонин юм байна. Бааст Баавар хоёр яагаад монгол бичгий минь үгүйсгээд байна вэ гэвэл хоёулаа нэр нэртэй амидаанууд юм байна. Бааст ч бол яахав баас л юм байгаа биз. Баавар гэдэг яахаараа бас баас болдог байна аа. Энэ их амархан. Үгийн язгуур нь БАА-, түүн дээр байнга үргэлж гэсэн утга бүхий –БУ- гэдэг дагаварыг залгаад араас нь –РИ гэдэг газар гэсэн утгатай дагавар залгахаар БААБУРИ буюу одооны хэллэгээр БААВАР болж байгаа юм. Тэгэхээр байнга баадаг газар гэхээр тэр маань ЖОРЛОН болж байна аа. Хөгтэй юм. Нэр нэгтэй ийм хоёр SHIT ганзага нийлжээ. ҮЙЛЭ- гэдэг язгуурт нэрээс үйлъүг бүтээдэг –Д дагавар залгахаар ҮЙЛЭД- гэсэн үндэс үүсдэг байна, энэхүү үндэсийн араас байнга, үргэлж гэсэн утгатай –БҮ- гэдэг дагавар залгаад араас нь газар гэсэн утгатай –РИ дагавар залгахаар ҮЙЛЭДБҮРИ буюу одооны гажмал хэллэгээр бол ҮЙЛДВЭР болж байдаг байна. Үргэлж юм үйлдэж хийдэг газар гэсэн утгатай юм байна л даа.

Нөгөө хулгайчууд чинь мөнгөөр зодож сунгуулийн луйвар хийдэг байснаа болиод, их ах солонгосууд нь эднүүдэд гоё арга зааж өгч электрон луйвар хийлгэхээр болж байна. Тэр электрон луйвары чинь Хархорин захын панзчин буюу халаасны хулгайч хар авгай нар нөгөө солонгосоос оруулж ирсэн 18-р зууны үеийн хаягдсан электрон кило-гоор луйвар хийгээд байхад ч энэ муу сонгуулийн луйвар ч мөн ч амархан байна аа. Доромжилж байна аа. Больж үз. Ойрадын олон эхнэрт орон гаран болжээ. Их хурал дээрээ нэг юм яриад л, Экшвили-ийг харахаараа азрага харсан байдсан гүү шиг шээс алдаж бас нэг юм яриад л. Хөгшин хүн доогуураа зөнөхөөр, дээдхи толгой нь бас солиотой болдог юм байх аа даа.

Ламбаа гуай гуншиж гунганасаар байгаад түмний хөрөнгөөр Солонгосын эмнэлгийн мундгийг, өөрийнхөө лут хоёрыг харуулсан нэг кино хийжээ. Түүнийг нь Монголын Үндэсний Ольгархуудын Нэгдсэн Радио Телевиз гэдэг юм харин ч нэг өдөр шөнөгүй дахин давтан нэвтрүүлж байна аа. Ламбаагуай кинонд тоглож байна аа гэдэг мөн ч сонин байна аа. Удахгүй гавьяат жүжигчин болох нь л дээ. Улсын баатар л болчихгүй бол ч дүүрчээ. Ум ма ни бад ме хум!!!

.

I resisted (би цааргалсан, би эсэргүүцсэн, би дургүйлхсэн) for some time (нэг хэсэг хугацаанд, нэг хэсэгтээ л), hesitant (шийдэж ядан, эргэлзэн эргэлзэн, зориг зүрх хүрэхгүй, эргэлзэн хорголзон) to leave (орхих, холдох, явах, одох) the quiet (нам гүм, амар жимэр, амгалан сайхан) of our small monastery (бяцхан хийдээ, өчүүхэн орон хийдээ ), and nervous (ясны дургүй хүрдэг, нүд хорсдог) about the American businessmen (америкийн луйварчдыг, америкийн дээрэмчидийг) in my mind (бодохоор, санахаар, оюун ухаанд минь): greedy (ховдог шунахай, идэмхий уумхай, ханаж цадахыг мэдэхгүй байгаа нь, хомхой ховдог, хомголзох сэтгэл нь, ёроол хөлгүй шуналтай), ruthless (өр зузаан, хатуу хахир, харгис хэрцгий, хүний үнэргүй, өрөвдөх хайрлахыг мэдэхгүй), uncaring (ялгаж салгаж бодох мэдрэмжгүй, мэдээгээ тавьчихсан амьтан шиг, адгийн шаарнууд). But one day (гэтэл нэг өдөр), after hearing (сонсоод, чагнаад) my teacher give (багшийн минь хөөрөлдсөн) an especially (ялангуяа онцлом нэгэн) inspiring talk (сэтгэл хөдөлгөсөн яриа хөөрөөг) to some university students (их сургуулийн хэсэг оюутануудтай ), I told him (би түүнд хэлсэн) I would agree to (би зөвшөөрлөө) his instructions (таны сургаалыг дагая гэж) and seek a job (ажил хайна аа) in business (бизнесийн хүрээнд, бизнесийн орчинд).

Нам гүмхэн бяцхан хийддээ хоргодохын зэрэгцээ америк бизнесийн хүний төрх царай миний санаанд нэг л ёозгүй, ховдог шунахай, мөнгөнд улайрсан, өр хатуу амьтаны дүрээр буугаад байсан тул би эхлээд хэсэг цааргалав. Гэтэл нэг өдөр багш маань их сургуулийн хэсэг оюутанд онцгой сэтгэгдэл үлдээсэн сургаал номлол айлдахад нь би гэнэтхэн түүний зөвлөгөөг дагаж, бизнест орохоор шийдлээ гэж багшдаа хэлсэн юм.

HOW I LEARNED TO SPEAK FLUENT ENGLISH. = ИНГ ХЭЛЭЭР ХЭРХИН УС ЦАС ШИГ (торолгүй, түгдрэлгүй,) ЯРЬЖ СУРСАН МИНЬ.

Би өөрөө биш шүү дээ, хүний юм та нарт сонсгох гэж байгаа юм. Бичгийн хэл, ярианы хэл гэж хоёр өөр юм байдаг. Саяхан NTV-гээр монгол бичгийн талаар нэг нэвтрүүлэг дамжуулж байна аа. Тэнд Бааст (shit = баас), Баавар (homeo = хооцгон) хоёр амаа урчих гээд нэг бурж өгч байна аа. Хужаа Бааст бид хоёрын монгол бичиг мэддэг гэж хаашаа харсан юм байдаг байна. Гучин жил үзээд сураагүй гэж нэг удаа хуцаж байсан этгээд өнөөдөр монголд ганцаараа монгол бичиг мэддэг болсон гэнэ. Баавар гэдэг нь “бандиддаг” эрийг хэлдэг бөлгөө. Сангийн яамны сайд гурван сар бологчоон аядахдаа монголын ард түмний 27 тэр бум төгрөг залгисан хулгайч хужаа. Ли Пэн гээд бичихлээр Пэн гэдгий нь унших гэхээр Пан ч юм уу, Пэн ч юм уу мэдэгддэггүй гэж донгодож байна аа. Нэг нь нэг бичиг гучин жил үзээд сурдаггүй тэнэгээ хөрөлхөж суунам билээ, нөгөө нь мөнгө идэхээс өөр чадах юмгүй Гоомео = Баавар = Бандийн эрлэг гэдгээ нэг харуулж байна аа. Хооцгон баавар хуцах болоогүй. Монгол бичгээр хужаа Пен-ийг яаж бичдэгийг мэддэггүй элжиг гэдгээ нэг харуулж байна аа. Элжиг бол элжиг л байдаг шүү дээ.

ЭРЛИЙЗ ХУРЛИЙЗ ЭСЭРГҮҮ ЦАГААЧ ЯДУУ ЭНЭ ТАВД ЭХ ОРОН ГЭЖ БАЙДАГГҮЙ-г өглөө болгон санаж, үдэш болгон орондоо орчихоод бодож байгтун!

Нөгөө шүтдэг АНГЛИ хэл гээд байгаагаар нь UBURKHANGAI гэж бичсэнээ тэр илжиг юу гэж унших бол, ҮБҮРХАНГАИ гэж унших уу, ЮҮБЭРХАНГАЙ гэж унших уу, ЮБЭРХЭНГЕЙ гэж унших юм болов уу. ULANBATAR гэж биччихээд тэр элжиг ЮЛЭНБЕЙТЭР гэж унших юм болов уу, ҮЛЭНБЕЙТАР гэж унших юм болов уу, ЮЛАНБЕЙТА гэж унших юм болов уу. Ёстой нөгөө ижилдээ ижил, адалдаа адил, годилдоо годил гэж үүнийг хэлнэм бөлгөө. Элжигэнүүд оодрох болоогүй.

Ярианы хэл гэж шал өмнөө юм байдаг тухай нэг хүний бичсэн зүйлийг хүргэх гэж зорисон чинь замд элжигэнүүд тааралдаад хөндийрчихлөө. Бичиг солихоор ухаан нялхардаг гэж үүнийг хэлж байгаа юм. Саяхан үндэсний бичиг үсгээ устгасны 90 жилийн ойн их баярыг Булганы нэг элжиг ёслол төгөлдөр тэмдэглэж байна аа. Үндэсний бичиг үсгээ устгаж, монголын хүүхдүүдийг таван үеээр нь мунхруулсан их үйлэст мундаг гавьяа байгуулсан ардын багш нартайгаа нэг мөн ч найрсаг хуримлаж харагдана билээ. Тэднүүд нь тэр сольсон бичгээрээ нэрээ ч зөв бичиж чадахгүй шүү дээ. Ийм л боловсрол гэгээрлийн харанхуй зам руу орсноо өдий болтол мэдээгүй яваа бөгөөд, мэдэхийг ч хүсэхгүй байгаа нь хачирхалтай. Сайд тэр элжиг өөрөө тэр бичгээрээ нэрээ зөв бичиж чадахгүй нь бүр ч инээдтэй байнам. THE KILLER`s TONGUE –гаа үзээд, Хятадын хошного долоогоод хэвтэх чинь болж дээ, үхэр монголууд сэртүгэй.

I CAN`T STAND the minister for Education.

Life is labour for the next generation. = Амьдрал гэдэг бол хойт үеийнхээ төлөө хийж буй хөдөлмөр юм.

Бидний хувьд элэнцэгий чинь хойт үе, өнөөдөр идэж уух юмгүй болж, гишгэх газаргүй боллоо. Энэ нэг АРДчилал гээд байгаа юм чинь хоосон юм шүү дээ, хүн хөөрцөглөөд байх юм байхгүй. Хорвоод байдаггүй зүйл. Энэ хулгайч нар урдуураа америк багш нарынхаа заавраар том хар даавуун дээр ЧИ-Л-АЛ гэж биччихээд ард нь нуугдан тэнэг биднийгээ нэг дуусгаж байна аа. Тал нутгийн үлгэр жишээ ЧИ-Л-АЛ-ыг бид бий болгосон юм байх аа. Гарч ирэнгүүтээ л хүүхдийн, хойт үетэй холбоотой бүхнийг устгаж эхэлсэн. Паркий нь хүртэл америкийн гутлын арчуур солонгосуудтай нийлж устгасан. Самуурай тэнд дутаагүй. Боловсролын яамны энэ эгдүүтэй хулгайч монголын боловсролын тогтолцоог нэг нугасалж байна аа.

Everything in its time. = Юм болгон өөрийн цаг хэмжээтэй нь сайхаан.

If he is harmful, though he is a son, do not keep him in your mind

If he is helpful, even being an enemy, love him.

Хортой бөгөөс хөвүүнийг ч тэвч.

Тустай бөгөөс дайсныг ч асар.

Если вредный, то (хотя он и) сын, прогони (его),

Если полезный, то (хотя он и) враг, заботись (о нем)

Их хурлын гишүүд СОНГУУЛИ гэдгийг СУНГУУЛИ гэж баруун аймгийнхны ярьдгаар буруу ойлгодог болотой. СУНГУУЛИАД л байх нь л дээ. Одоо дахиад л СУНГУУЛАХ гээд л ард түмэнд хайр зарлаад л гүйгээд байна аа. Сүүгүй үнээ сүжрүү гэдэг шиг юм болж байна. Ингэж улс орноор тоглохоо больж үзвэл яанам бэ.

Hello to all those who would like to speak fluent English! = Инг хэлээр түгдрэлгүй ярихыг хүсэн буй тэд бүхний амар амгаланг айтханам!

My name is Alexander and this is my story of how I learned to speak English. = Намайг Александр гэдэг бөгөөд энэ бол Инг хэлээр би хэрхин торолгүйхэн ярьж сурсан тухай өгүүлэх паян байгаа юм.

It was a long, long time ago. = Энэ бол аль дивангарын үеийн өмнөхи явдал

I was twenty years old, serving in the army, and was far away from home. = Би хорин нас хүрч, гэр орноосоо хол газар цэргийн алба хашиж байсан билээ.

Ярианы хэл гэдэг нь байнга өгүүлэхүйн эрхтэний эрхшээлд оршиж байдаг болохоор шулга хүн нь шулганаад л, дульдраа хэлтэй нь дульдчиад л, хазгай хэлтэй нь хэлээ хазаад л, жур жур гэж ярьдгууд нь жур жур гээд л, жүр жүр гэж ярьдгууд нь жүр жүр гээд л хэлтэй болгон нь өөрийнхөөрөө донгоддог болохоор тэр хоёр сая махан хэлтэнд тааруулсан бичиг зохиож болдоггүй билээ. Үүнийг баас шээс, баавар пийвар ойлгох хэрэгтэй. Эрлэг номын хаантай бол Инг хэлээр ярихгүй шүү гэдгийг эрхимүүд ойлгох болсоон.

Aorta get some milk. гэж ярьдаг байна аа. Бичигт бол I ought to get some milk. Яриа бичиг хоёр нь зөрж байна уу. Зөрж байна. Хүнийх зөрөхөөр зүгээр болоод байдаг, өөрийнх бага зөрөхөөр болдоггүй нь цаанаа бодлоготой, харь гүрний атганд орсон хулгайчууд дээр өмхийрч сууна.

Эх орны минь хамаг баялагийг ухаж дуусаад эцэг өвгөдийн минь онгоныг амар заяа үзүүлэхгүй харийнхантай нийлж ухаж зөөгөөд дууслаа. Энэ улсад үлдэх юм алга болжээ. Булганы Баяннуураас олдсон юмсыг хасаг түрэг зөөгөөд дууссан бололтой. Боловсролын яамны, түүхийн хүрээлэнгийн энэ нэг хэдэн тэнэг эргүү юмнуудыг яах вэ. Дорно зүгт байсан бүх шарил алты нь Очирбат гэдэг хужаа, Наваан гэдэг эсэргүүн хоёр Америк японд ачуулаад дууссан. Одоо төв халх руу түрэг хасагтай нийлж орлоо, ямар бузар хүүрнүүд вэ.