Үйлъүгийн цагийн хэлбэрээс ...

“Если ты выстрелишь в прошлое из пистолета, будущее выстрелит в тебя из пушки.”

Абуталиб сказал

“Өнгөрсөн үеэн чи, гар буугаар буудвал, Ирээдүй чамайг их буугаар буудна.”

Абуталиб хэлжээ

Өмнөхи үгийн санаа нь бол, манай “Тэжээсэн бяруу тэрэг эвдэнэ.”, “Хүн тэжээвэл толгой цустана” гэсэн зүйр цэцэн үгийн санаатай ойролцоо юм болов уу. Өнгөрсний хүчинд өнөө дайтай явж байгаагаа мэдэхгүй, эцэг өвгөдийн өрц рүү өшиглөж буй хулгайчдыг харахаас шээс гоожих дөхнөм. Саяхан л коммунистуудын шээс, социализмын бааснууд байсан шүү дээ. Төрөл арилжсан мэт загнах нь олиггүй новшнуудын = shit-үүдийн араншин биз ээ. Одоо Монголыг мөхөөх аян дайныхаа 20 жилийн баярыг хийх гэнэ. Ард түмэн турж үхэх гэж байхад эднүүд ялалтын баяраа хийх гэж байдаг. Цалин тэтгэврийг болохоор засаг мэдээд бариад байдаг, тамтгаа барсан наймаачидын үнийн өсөлтийг барьж чаддаггүй нь мөн сонин байна аа. Үнийн өсөлтийг “хар зах, завхрал хямрал” ханиад томуу зохицуулдаг, луйварчид чейнджүүд мэддэг гэнэ. Эх орны баялагийг хүнд бэлэглэхэд Их хурал нь мэддэг гэнэ. Энэ мөн хошин байна аа.

Үргэлжлэх явцтай үйлдлийн одоо цаг гэж нэг юм байна. Уг хийж буй үйлдэл нь үргэлжилж сунжирч байгаа ухаантай юм байна. Тэр үргэлжлэн сунжирч байгаа байдал нь орчлонгийн цаг хугацааны өнгөрсөн, одоо, ирээдүй гурваны урсгалын аяыг даган хөвж явахдаа, далбаганан хайвалзаж явахдаа энэ санааг үзүүлдэг байна. Ярихаас өмнө уг үйлдэл эрт орой нэгэн цагт эхлээд, ярьж байх үед үргэлжлэн сунжраад, цаашаа хир үргэлжлэхийг хэн мэдлээ. Үүнийг үзүүлэн харуулдаг арга нь гэвэл, Be + V₁-ING буюу Be гэдэг нь хэн үйлдэж буй этгээд болох хэддүгээр бие гэдгээ дагаад хувираад явчихна. Манай хэлний чингэЖ байсан/чингэЖ байгаа/чингэЖ байх болно гэсэн санааг цаг хугацааны альхан зурваст үйлдсэнээс шалтгаалан гаргана.

I am vodkING. = Би арихи ууЖ байна.

Яг одоо ганц лонх юм тавьчихаад уугаад сууж байна гэсэн санаа. Уух үйлдэл үргэлжилж байна.

I was vodkING. = Би арихи ууЖ байсан.

Өнгөрсөн нэгэн цагт би арихи уугаад байж байсан байна.

I will/shall be vodkING. = Би ууЖ байх болно.

Ирээдүйн нэгэн хэвцээнд би арихи уугаад байж байх ухааны юм болж байна.

He is constantly vodkING. = Тэр эр дөрвөн цагийн эргэлтэнд арихидаЖ байдаг. = Тэр үргэлж л арихи гударЧ байдаг. Тэр байнга л арихи хөнтөрЧ байдаг. Энд бол яг одоо уугаагүй эрүүл байж болно. Ер нь үргэлж гударч байдаг гэсэн санааг онцгойлж гаргаж байна. She is learnING to drive. = Тэр эм машин барьЖ сурЧ байгаа. Яг ярьж буй энэ агшинд машин бариагүй байж болно шүү дээ. Ер нь л машин барьж сурах үйлдэл үргэлжилж байгаа юм байна. I am readING an interesting book. = Би нэг сонин ном уншиЖ байгаа. Яг одоо уншаагүй, юм уугаад сууж байж болно. You are always losING your key. = Чи түлхүүрээн дандаа хаяЖ байх юм аа.

Монгол хэлээр энэ бүгдийн санааг орчуулан гаргаж болоод байна гэдэг маань бид чинь хүн л болсон хойно доо, хүн шиг л аашлана биз дээ. Даан ч одоо сармагчин болж, бусдын дохио зангаагаар явж байгаа болохоос биш, ёстой нөгөө “төртэй бол төртэй, хилтэй бол хилтэй, хэлтэй бол хэлтэй, малтай бол малтай, нутагтай бол нутагтай, хаантай бол хаантай” улс шиг улс явлаа. Сүүлийн үед гадаад угшилтай юмнууд төрийн толгойд алцайж байх шигээ. Эсвэл нэг түвэд хүн сууж байдаг, нөгөө бол нэг тэнэмэлийн шээс овойж байдаг болж дээ. Заяа нь хаясан новшнууд. Энэ муусайн дамбийжаанууд дандаа (always) Ховдоор дамжиж орж ирдэг уламжлал тогтлоо л доо.

“И если завтра мой язык исчезнет,

То я готов сегодня умереть.”

“Өглөө манагар эх хэл минь мөхөх аваас

Өнөөдөр үхэхэд би бэлхэн байнам.”

“Малым народам нужны большие кинжалы.”

Так сказал Шамиль в 1841 году.

“Буурай ард түмэнд том чинжаал хэрэгтэй.”

1841 онд Шамиль ингэж айлджээ.

“Малым народам нужны большие друзья.”

Так сказал Абуталиб в 1941 году.

“Буурай ард түмэнд том нөхөд хэрэгтэй.”

1941 онд Абуталиб ингэж өгүүлжээ.

“Улс монголын залуучууд ЭРДЭМтэй байх ёстой.”

XX зуунд Б.Ринчен багш ингэж айлджээ.

“Сур, сур, машид сур!!!”

XX зуунд В.И.Ленин ингэж өгүүлжээ.

“Бага буурай ард түмэнд ИХ УХААН хэрэгтэй.”

XXI зуунд нэг хүн ингэж хэлжээ.